TV- en radiozenders vijftig jaar vanuit Smilde in de lucht

De tv-toren in het Drentse Hoogersmilde bestaat vijftig jaar. In mei 1960 begonnen de officiële uitzendingen van Nederland 1 en Hilversum 1 en 2 vanuit Smilde. Vanaf december 1959 startte de PTT al met testuitzendingen.  

Met de komst van Smilde ging een lang gekoesterde wens van radiowinkels in Noord-Nederland in vervulling. Ze konden eindelijk tv-toestellen gaan verkopen. Tot 1960 was er nauwelijks vraag naar dit nieuwe beeldmedium van inwoners van Noord-Nederland.

Actiegroepjes

De tv-signalen van de noodzendmast in Lopik bereikten Noord-Nederland toch niet. Hier was alleen een Duits tv-net te ontvangen. De enkele teleurgestelde  tv-bezitters richtten zelfs kleine actiegroepjes op om te komst van zendmasten naar Noord-Nederland te bespoedigen.

Zelfde type torens

Eind jaren vijftig nam de toenmalige PTT het besluit om overal in het land betonnen torens met een stalen zendmasten op te richten. En zo verrezen in dezelfde periode dezelfde type zendtoren in Goes, Roermond, Markelo en Smilde. Ook de noodmast in Lopik werd vervangen door een betonnen toren en stalen mast in het nabijgelegen IJsselstein.

FM-radio had Noord-Nederland voor die tijd al wel bereikt via een niet zo bijster hoge zendmast in het Friese Irnsum. Toen Smilde klaar was verhuisden ook de twee radiozenders naar de nieuwe toren in Drenthe. In eerste instantie ging het om zenders van 5 kW, in de jaren tachtig kwamen er nieuwe zendkasten van 10 kW. Door de antenneversterking van de 10-laags FM-antennes bedraagt het effectief uitgestraalde vermogen zelfs 100 kW.

Appelscha

Overigens liet de PTT eerst het oog vallen op Appelscha. De gemeente Ooststellingwerf reageerde enthousiast en wilde zelfs een bar en uitzichtpunt in de toren inrichten, waardoor Appelscha nog toeristischer zou worden. Helaas ging het feest niet door omdat de luchtmacht bezwaar maakte tegen zo’n hoge mast in een aanvliegroute. Hoogersmilde viel buiten de vliegroute en daar vond PTT al snel een stukje grond.

Steeds drukker

De stalen masten van IJssel en Smilde werden het hoogst en zijn getooid. Lopik ging fors over de 300 meter heen, bij Smilde bleef het meetlint steken op zo’n 300 meter. In de loop van de jaren zestig kwam een tweede TV-zender voor het nieuwe tweede TV-net in Smilde te staan. In de jaren zeventig kwamen ook radiozenders voor Hilversum 3 en 4 in de toren terecht, in de jaren tachtig gevolgd door de FM-zender voor Radio 1 en Radio Drenthe en Nederland 3.

Commerciële zenders

Vanaf jaren negentig onderging de toren een metamorfose. Nieuwe commerciële zenders kregen er een plekje en er kwamen steeds meer FM-richtantennes op verschillende hoogtes in de mast te hangen. Nu zenden naast de vijf publieke en Radio Drenthe ook bijna 10 commerciële zenders vanuit Hoogersmilde uit.

De laatste wijziging vond een paar jaar geleden plaats. De knop van de analoge zenders ging definitief op uit, de analoge horizontale tv-antennes verdwenen uit de mast en een nieuw antenne voor Digitenne werd omhoog gehesen.

Onmisbaar

De komst van digitale tv heeft extreem hoge zendmasten als Smilde eigenlijk overbodig gemaakt, maar voor FM-radio is de toren voor Noordoost-Nederland nog onmisbaar. Het bereik van FM-zenders op bijvoorbeeld 88.0, 91.8, 94.8 en 100.4 en 101.0 is nog steeds indrukwekkend. Tot 10 jaar geleden toen de FM-band nog vrije plekjes kende, was het bereik van de 500W-zender van Radio Drenthe eveneens ongekend.

FOTO’S EN FILMPJES:

Op de website Nederlands Zender Museum staat een foto uit de jaren tachtig van de FM-zenders van Smilde. Het gaat om een zendkast van R&S van 10 kW die we de afgelopen jaren bij talloze etherpiraten tegenkwamen: www.omroepzendermuseum.nl/content/view/52/46/

TV-Drenthe besteedde in Drents Diep onlangs aandacht aan het vijftig jarig bestaan van TV-toren Smilde. De uitzending en bijzondere foto’s van de toren zijn te vinden op: www.rtvdrenthe.nl/nieuws/inhetnieuws?NewsID=46580

En een filmpje die werd gemaakt van de bouw staat op:  www.youtube.com/rtvdrenthe#p/search/0/qyCcHQJobmE

Leuke interessante foto's op http://www.radiodmx.nl/foto's/FotoZendmastSmilde/index.htm