Bx25 11-04-2012  Wouter de Polkaman

Wouter:

11 april had ik Lammert op visite. Lammert en ik zijn beiden een groot liefhebber van de muziek van Frankie Yankovic, ook al schelen we 48 jaar in leeftijd.

Omdat Lammert vroeger etherpiraat is geweest en de verhalen van vroeger altijd gewaardeerd worden door de lezers hier, vroeg ik hem of hij wat dingen wou vertellen over zijn piratentijd. Dat was geen enkel probleem. Nadat er een lp van Frankie Yankovic op de achtergrond klonk, begon hij zijn verhaal. Toen ik hem vroeg, hoe hij in de piratenwereld terecht was gekomen, hoefde ik eigenlijk niet veel meer te vragen, want Lammert sprak aan een stuk door.

Lammert:

Ik was als kind al gek van de radio. Na de oorlog zocht ik op de radio van mijn ouders naar zenders die mijn smaak muziek draaiden. Het viel me op, dat aan de ene kant van de band vreemde zenders te horen waren. Vooral op zondag zat een kant van de middengolf er helemaal vol mee. Dit bleken etherpiraten te zijn.

Een aantal namen die ik me kan herinneren zijn: "Janus Oetjeboe", "Bloemfontijn", "Astonvilla", "Regenboog" en "Mina Rukwind". Van de laatste kan ik me herinneren, dat deze zender de ene week vanuit omgeving Vlagtwedde draaide en de andere week vanuit Emmen. Ik kon het signaal overigens elke week goed ontvangen, maar als ze vanuit Vlagtwedde hun uitzending verzorgden "zat de katoog dicht". Je kon ook een verzoekplaat aanvragen voor 1 gulden, die je dan naar een bepaald adres moest brengen.

Voordat ik verder ga, moet ik wel het hele verhaal vertellen. Ik had toentertijd platen van "the 3 Jacksons", "de Chico's", "Zwarte Riek" en bijvoorbeeld "Kilima Hawaiians". De eerste twee die ik opnoemde, waren ook daadwerkelijk mijn allereerste platen. Dit werd ook gedraaid door de etherpiraten, maar ik hoorde ook aparte accordeonmuziek bij deze zenders. Wanneer ik naar platenzaak Hekman in Winschoten ging en probeerde uit te leggen wat voor muziek ik zocht, wisten ze niet wat ik bedoelde.

Op een gegeven moment hoorde ik een piraat, die aan een andere piraat een titel gaf van zo'n polkaplaat. Die andere piraat had hem om de titel en artiest gevraagd. Zo hoorde ik, dat het om Frankie Yankovic ging met "Tony's Polka". De amateur gaf zelfs het label, Columbia en nummer erbij. Bij de platenzaak bleek de plaat ook nog op voorraad te zijn en zo kocht ik m'n eerste 78 toerenplaat van Frankie Yankovic. Er bleek veel meer te zijn van Frankie Yankovic, maar ik kon niet elke week platen kopen, omdat 3 gulden per plaat veel geld was toentertijd.

Het zenden leek mij ook geweldig en ik kwam in contact met een man uit Noordbroek. Deze man bouwde middengolf zenders door middel van EL41 en EL3 buizen. Zo kwam ik aan m'n eerste zender, die ik later zelf bouwde. De zender werd gewoon aangesloten op een draad, die officieel voor de ontvangst diende. Veel huishoudens hadden zo'n draadantenne buiten, waardoor je niet opviel als piraat.

Thuis draaien in Vriescheloo bleek geen optie, want mijn vader was het er absoluut niet mee eens. Heel soms, als m'n ouders een zaterdag de deur uit gingen, waagde ik het wel eens, maar meestal versleepte ik m'n apparatuur naar familie of goede kennissen. Zo draaide ik elke zondag vanaf een andere locatie. Dit was veel vanuit omgeving Vlagtwedde, Veele, Bellingwolde en Wedde. De zender kon altijd wel weer aangesloten worden op de ontvangstantenne van het huishouden. Naar de lengte van de antenne werd toen nog niet gekeken, tenminste door mij niet.

Het is een keer voorgekomen, dat ik het spul eerder heb afgekoppeld. Ik draaide toen vanuit Blijham. Ik vroeg om rapport aan de "Leeuw van Groningen", die uit Muntendam kwam. Dit lukte niet. Toen hebben we de antenne verlengd en toen ging het zo geweldig, dat er heel veel rapporten binnenkwamen van collega amateurs. Maar de vrouw des huizes werd hier zo nerveus en chagrijnig van, dat ik het spul maar snel heb opgeruimd.

De frequenties wisselden tussen de 180 en 220 meter op de middengolf. Je moest altijd wel uitkijken voor het loodswezen en de RONO, die 's avonds ook inschakelde op 180 meter. Dit was toen de regionale omroep voor Groningen, Drenthe, Friesland en Overijssel. De mast stond in Hoogezand.

Ik was waarschijnlijk de enige piraat in de gemeente Westerwolde toentertijd. Dit was in de tijd van dhr. Neuteboom, maar ik ben nooit gepakt. Ik draaide altijd vanaf locaties die achter op het veld lagen en alleen bereikbaar waren via onverharde wegen. Zo heb ik het elke zondag volgehouden vanaf 1950 tot 1954, toen mijn diensttijd begon.

Ik draaide onder de naam BX 25. Dit was het typenummer van het radiotoestel. Helaas zijn alle opnames verloren gegaan door de jaren heen.

Wouter: Ik kan me het haast niet voorstellen, dat er nog iemand opnames heeft van Lammert. Maar mocht dit wel zo zijn, horen we die natuurlijk heel erg graag. Ik wil Lammert bedanken voor de gezellige middag met mooie verhalen.

Wouter de Polkaman 11-04-2012

® klompenboer.nl