Deel 4

Een stapje verder. Een echte FM-processor voor bijna nop

   Een echte soundprocessor aanschaffen is niet voor iedereen weggelegd. Een tweedehands MDX8000 van Behringer is schaars. Nieuwe analoge broadcastprocessors zijn pas te koop vanaf € 800, digitale vanaf 1400 euro. Natuurlijk kun je dan voor € 130-170 een Composor of Autocom aanschaffen, maar deze compressors geven snel een pompend geluid en vervormde ssss-klanken via de FM (doordat het hoog extra wordt versterkt).

   Wie toch voor heel weinig een prachtige broadcast-processor wil bezitten, komt terecht bij softwarematige oplossingen. In deel 4 gaan we hier uitgebreid op in. Een oude trage pc (minimaal 400 MHz) is voldoende.

   OmniaAX, zoals besproken in deel 3, is een mooie eenvoudig te bedienen softwarematige soundprocessor. Maar iets minder geschikt voor FM omdat er een pre-emfaselimiter ontbreekt. Dat is nodig om te voorkomen dat de zender overmoduleert in het hoog.

MBL4 

   Met het Engelse softwarepakketje MBL4 hebben we meteen een echte FM-audioprocessor. Vroeger moest je er voor betalen, maar doordat de maker gestopt is met upgrades is nu versie 3.0 ‘gratis’ beschikbaar gesteld. Je kunt ‘m hier downloaden.

   Na installatie krijg je het volgende scherm:

     Via in- en output de juiste geluidskaart instellen en draaien maar. Door op Input, AGC, Multiband of Limit en dergelijke te klikken, kun je via een pop-up scherm bij de instellingen komen. Een paar belangrijke zijn INPUT en OUTPUT om de signaalsterktes van mengpaneel en naar stereocoder aan te passen. Als je zo’n instelling kiest, wordt deze functie onder de uitgebreide meters zichtbaar.

   MBL4 is best wel een ingewikkeld programma. Er zijn nogal wat verschillende instelmogelijkheden. Secondary release, Primary release, wat betekent het allemaal, zullen velen zich afvragen. Het veranderen van deze instellingen is echt voor de liefhebber. Om MBL4 te kunnen draaien, heb je geen zware computer nodig. Een Pentium Celeron van 600 MHz is voldoende, schrijft de maker. Een nadeel is de lange vertraging van het geluid, ook bij heel snelle PC's.

De presets bij MBL4 zijn niet echt geschikt voor FM-radio. Daarom kun je zes presets via deze website downloaden. Bij de eerste drie ligt de nadruk op vet laag, bij de andere drie krijg je een fris geluid. Deze laatste drie zijn gemaakt door een DJ van een populaire commerciële zender.

                                    Download Presets: NADRUK OP LAAG

Download Presets: NADRUK OP FRIS HOOG

Sound Solution

   Verder is ook Sound Solution een erg goede softwareprocessor, en zelfs helemaal gratis. Te downloaden via www.soundsolution.it. Het is een plugin voor Winamp 5.0. Als Sound Solution is geïnstalleerd moet je ‘m via Options (rechtermuis), Preferences, Plug-ins en tenslotte via DSP/Effect als het ware in Winamp aanzetten.

   Presets met Orban 8200 of 8400 (Preset 21 of 22) klinken meestal wel erg goed, maar soms ook wat heftig. Je kunt minder geluid de processor instoppen door Overdrive dB helemaal naar 0 of een paar dB’s te verlagen. Let er ook op dat Preemphasis ON (helemaal rechts) is ingeschakeld.

   Op dit moment werkt Sound Solution alleen als er via Winamp muziek wordt afgespeeld. Dat willen we niet, we willen het geluid uit de mengtafel via de geluidskaart bewerken. Daarvoor moeten we eerst de line-plugin downloaden. Dat kan hier.

   Na het installeren moet je ‘m ook weer via Preferences en Plug-ins en Input activeren. Uit het lijstje moet je Lineln plugin v1.80 aanklikken en via Configure kom je in het configuratiescherm.

Je ziet nu in het onderste scherm de Device Name en de Device ID. Zoek je geluidskaart eruit waarop het mengpaneel is aangesloten en onthoudt het getal bij Device ID.

   Elke keer dat je Winamp nu opstart, zul je de line-ingang moeten activeren. Dat doe je via rechtermuis Play en URL de volgende tekst in de box in te voeren line://dev=X. Op plaats van de X moet het getal dat bij Device ID stond ingevoerd worden.

   Voordeel van Sound Solution is het grote aantal presets dat via internet beschikbaar is. Bovendien is de vertraging wat minder, maar toch nog te lang om jezelf via de zender terug te beluisteren.

MultiMax 

   Ook een erg leuk programma is MultiMax. Het is een niet-gratis Japans programma, met pre-empaselimiter én klinkt erg goed. Hier te downloaden vanaf de site. Het scherm is erg overzichtelijk opgebouwd en je ziet hier meteen alle instelmogelijkheden in beeld. Erg overzichtelijk allemaal.

   De AGC is zelfs tweebands zodat hij helemaal onhoorbaar z’n werk doet. Verder is er nog een bassboost en stereoverbreder ingebouwd. De instellingen zijn niet al te ingewikkeld, hoewel de volgorde op het scherm niet helemaal de volgorde in de keten is. Het komt waarschijnlijk door ruimtegebrek op het scherm.

   Helaas werken de niet-geregistreerde versies van MultiMax en z’n zusje FabulousMP3, slechts 90 seconden. Wie continue met MultiMax wil gebruiken moet eerst een license key voor € 21,45 aanschaffen. Betalen kan via Master Card. Het lijkt allemaal erg betrouwbaar, dus misschien ook het overwegen waard als je MultiMax lekker vindt klinken. Op internet zijn er wel serienummers te vinden.

Conclusie:

   Een softwareprocessor in een (oude) pc is natuurlijk niet zo ideaal als een hardwareprocessor in een stevige 19-inch kast. Bij zo’n doos is het een kwestie aan aanzetten, inregelen en het werkt. Altijd.

   Softwareprocessing vereist wat meer discipline. De software moet allereerst goed geïnstalleerd worden, alle niveaus goed zijn afgeregeld en weer gecontroleerd zijn. Vervolgens moet de computer meeverhuizen naar de uitzendlocatie. Dan heb je liever geen scherm, toetsenbord en muis nodig. Die kun je uitschakelen via het Bios zodat de PC zonder foutmeldingen met Windows opstart.

   Het blijft altijd een beetje spannend of de software nu ook automatisch begint. MBL4 en MultiMax kun je via ‘opstarten’ autostart maken. Bij Sound Solution is altijd een handmatige opstart nodig omdat de Line-in-plugin van Winamp niet autostart is te maken. In ieder geval duurt het –bij een spanningsuitval- zo’n 1 à 2 minuten voordat Windows opnieuw draait en er weer geluid op zender is.

   Belangrijk nadeel is wel de vertraging, soms wel een halve seconde. Je kunt jezelf niet via de radio beluisteren en ook het geluid in de studio/tent moet rechtstreeks uit de mengtafel komen.

   Er zijn –desondanks- piratenzenders die complete marathons draaien met softwareprocessing. De software blijft dan zeer stabiel werken, mits de PC niet voor andere doeleinden wordt gebruikt. Als je gaat photoshoppen, video’s van internet download of de Punica-prijslijst uitprint, gaat het geheid mis.

   Met de nodige voorbereidingen heb je in ieder geval een digitale soundprocessor voor heel weinig. Een processor die (bijna) net zo goed klinkt als dure 19-inch kasten uit Amerika van vele duizenden euro’s.

Binnenkort in deel 5: De ervaringen met softwareprocessing (MBL4) bij een piratenzender.

Daarna in deel 6: Hoe regel ik een eenvoudige compressor in.