Door R

Compressors, limiters, multibandprocessors, effectapparatuur. Zo langzamerhand zie je door de bomen het bos niet meer. De Klompenboer geeft de komende maanden in heldere en begrijpelijke taal uitleg over soundprocessing.

LIMITER: Een limiter houdt het geluid boven een bepaald punt tegen, zeg maar 0 dB op de meters. Dit voorkomt oversturing van de zender. Eigenlijk is het dus minimaal noodzakelijk om een limiter tussen het mengpaneel en zender te zetten.

COMPRESSOR: Een compressor is eigenlijk een limiter waar je continue muziek in stopt. Hij zorgt er dan voor dat te zachte geluiden worden opgetrokken en te harde muziek wordt gedempt. Het uitgangsniveau is altijd rond de 0 dB. Min of meer, want een compressor houdt het geluid niet helemaal constant.

Afhankelijke van de instelling van attack en vooral de ratio, komt het geluid altijd een beetje boven de 0 dB uit. Een compressor/limiter heeft vaak nog een extra pieklimiter aan boord, die de piekjes uit de compressor helemaal afkapt.

Een gewone compressor/limiter is een breedbandapparaat. In lage tonen zit de meeste energie en de compressor zal daar het eerst op reageren. Het hele geluid gaat eigenlijk heen en weer op de lage tonen. Kortom een breedbandcompressor gaat al snel ‘pompen’. Sommige stations vinden het mooi klinken, maar als je er lang naar luistert, klinkt het erg vermoeiend.

BEHRINGER: Het Duitse audiomerk Behringer is enorm populair in piratenland. Niet verwonderlijk, de ‘dozen’ van Behringer zijn erg goedkoop en de kwaliteit is vaak uitstekend. Er is een hele reeks aan 19-inch apparatuur die door piraten wordt gebruikt.We zullen een paar veelgebruikte apparaten opnoemen. Sommige oudere types, zoals de Edison, zijn niet meer leverbaar.

Bijna hetzelfde als de Composer, maar dan met Dynamic Enhancer voor de toevoeging van extra laag.

Een digitale multiband compressor die de lage en hoge tonen afzonderlijk bewerkt. Verder is er een pieklimiter ingebouwd en stereo-surroundprocessor voor extra stereo-effecten.

Stereo-compressor/limiter met buizen. Hierdoor krijg je een extra warm geluid. De tube-composer heeft nog weer extra trucjes om een mooier geluid te krijgen.

Vaak worden deze compressors gecombineerd met een effectapparaat. Deze zorgen voor voor een vettere bass of extra hoog of zelfs beiden.

Stereo geluidsverbeteraar. Volgens Behringer één van de best verkochte ‘psychoacoustische’ apparaten ter wereld. De Ultraflex voegt extra vette bass toe en ook nog eens extra hoog, ook al zijn die tonen er niet. De Ultraflex haalt deze hoge frequenties uit de middentonen. Bovendien is er een stereoverbreder aan boord.

Stereo-doos die extra bass toevoegt, ook wel bekend als big-bottom. Dit apparaat geeft een vet geluid. Ingebouwde basslimiter aanwezig.

Stereoverbreder met ingebouwde fasemeter. Als de meter teveel in het rode gebied komt, betekent dit dat het stereo-effect te ‘breed’ is. Als je van stereo naar mono overschakelt, val je in een enorm gat. Volgens de website van Behringer niet meer leverbaar, wellicht doordat de Ultraflex Pro hetzelfde kan en ook nog eens een bass-boost geeft.

MEERDERE APPARATEN: Veelal gebruiken piraten meerdere dozen achter elkaar, soms wel vijf of zes in een rij. Ons advies, alleen doen als je weet wat de apparaten precies doen. Een eenvoudige compressor/limiter met daarachter een geluidsverbeteraar doet vaak al wonderen. Vijf of zes dozen achter elkaar is beslist niet beter.

MULTIBAND-PROCESSING: Wie echt meer dan een paar honderd euro te besteden heeft, komt terecht bij het ultieme: Multiband-compressors.

De naam zegt het al, het zijn meerdere compressors in één kast. Het is eigenlijk een automatische equalizer. De tonen in muziek worden opgesplitst in minimaal drie banden. bass, midden en hoog, net als bij een versterker. Die frequentiebanden worden ieder door aparte compressors bewerkt. Uiteindelijk worden de frequenties uit de compressors weer bij elkaar opgeteld en vaak nog weer eens door een compressor/pieklimiter bewerkt zodat er echt geen onverwachte pieken meer in het geluid zitten.

Het voordeel van een multibandcompressor is groot. Een goed ingestelde multiband zal minder pompen omdat de bass apart wordt bewerkt. Ook kun je er een eigen geluid mee maken door de éne band niet iets meer te laten comprimeren, bijvoorbeeld de compressor voor de hoge tonen extra actief maken. Je krijgt nu een frisser geluid. Bovendien zal bij een doffe plaat, of een plaat met te weinig bass, de multiband dit automatisch aanpassen.

Van Behringer is een multibandprocessor. Digitaal zelfs met nog veel extra mogelijkheden, maar wel moeilijk in te stellen. Gelukkig zijn via e-mail de presets uitwisselbaar. Dit veel verkochte apparaat wordt sinds kort helaas niet meer gemaakt. Discontinue meldt de website.

Ook van Behringer, is eigenlijk veel geschikter voor de FM-band. Hij is gemakkelijker in te stellen én heeft een pre-emphase-filter. Heel harde pieken in het hoog worden nog een kopje kleiner gemaakt zodat een FM-zender in het hoog nooit overmoduleert.